اسید هیومیک

اسید هیومیک کود ارگانیک

اسید هیومیک چیست؟ ماده ای هوموس دار است که از تجزیه بیولوژیکی پسماندهای آلی به جای می ماند. کود هیومیک اسید حاوی ترکیباتی مختلفی از جمله گروه کربوکسل و فنولات ها می باشد اما بر خلاف اسمش خاصیت اسیدی چندانی ندارد و صرفا بدلیل دارا بودن PH 3.5 تا ۵، اسید نامیده می شود.

ترکیبات و فرمول شیمیایی اسید هیومیک

اسید هیومیک یک ترکیب پیچیده از مواد آلی است که شامل گروه‌ های عاملی مختلفی مانند کربوکسیل (-COOH)، فنول (-OH) و کینون‌ها است. این گروه‌ ها به اسید هیومیک خواص منحصر‌ به‌ فردی مانند قابلیت تبادل یونی، افزایش جذب مواد مغذی و بهبود ساختار خاک می‌ بخشند.

فرمول شیمیایی دقیق اسید هیومیک به دلیل ساختار پیچیده آن متغیر است، اما معمولاً به صورت تقریبی به شکل زیر بیان می‌شود:

C187H186O89N9S1

این ترکیب حاوی کربن (C)، هیدروژن (H)، اکسیژن (O)، نیتروژن (N) و مقدار کمی گوگرد (S) است که همگی در ساختار مولکولی آن نقش اساسی دارند.

روش‌های تولید اسید هیومیک

استخراج از لئوناردیت و لیگنیت

این روش معمول‌ ترین راه تولید اسید هیومیک است که از زغال‌ سنگ‌ های خاص استخراج شده و با فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی خالص‌سازی می‌شود. فرآیند استخراج شامل شستشو با محلول‌ های قلیایی (مانند هیدروکسید پتاسیم یا سدیم) است که باعث حل شدن اسید هیومیک و جدا شدن آن از مواد معدنی می‌شود. پس از استخراج، محلول تصفیه شده و خشک می‌شود تا اسید هیومیک به شکل پودر یا گرانول درآید.

فرایندهای شیمیایی

در این روش، از مواد قلیایی مانند هیدروکسید پتاسیم (KOH) یا هیدروکسید سدیم (NaOH) برای استخراج و خالص‌سازی اسید هیومیک از منابع طبیعی استفاده می‌شود. سپس، اسید هیومیک به صورت محلول یا به شکل نمک‌ های هیوماتی فرآوری شده و بسته‌ بندی می‌ شود. این روش برای تولید محصولات با خلوص بالا و فرم‌های خاص از اسید هیومیک مناسب است.

فرایندهای بیولوژیک

این روش شامل استفاده از میکروارگانیسم‌های خاص برای تجزیه مواد آلی و تولید اسید هیومیک است. معمولاً از کمپوست مواد آلی مانند ضایعات کشاورزی و پسماندهای گیاهی برای تولید طبیعی اسید هیومیک استفاده می‌شود. این روش پایدارتر و دوستدار محیط زیست است اما سرعت تولید آن نسبت به روش‌های شیمیایی کمتر است.

انواع کود هیومیک

این اسید آلی در شکل های مایع، پودر، گرانول و پرک در بازار عرضه می شود.

• اسید هیومیک مایع Liquid Humic Acid
• درجه خلوص: ۸-۱۲ %
• بسته بندی: ۱ لیتری و ۵ لیتری – گالن های ۱۰ و ۲۰ لیتری
• حلالیت: محلول

این ماده آلی در فرم مایع رقیق بوده و نسبت به فرم های دیگر از غلظت کمتری برخوردار است . هیومیک مایع از ترکیب هیومیک پودری و آب تولید می شود و نسبت به نوع پودری آن دارای درجه خلوص کمتری است،  از مزیت های این نوع مایع هیومیک می توان به استفاده آسان در سیستم آبیاری، امکان افزودن مواد مغذی دیگر مانند نیتروژن و کلسیم، امکان استفاده ترکیبی با برخی کودها مانند اوره اشاره کرد.

اسید هیومیک پودری

• درجه خلوص: از ۶۰ درصد به بالا
• بسته بندی: ۱ کیلوگرمی و کیسه های ۲۵ کیلوگرمی
• حلالیت: محلول

نوع پودری هیومیک نسبت به نوع مایع دارای درجه خلوص بسیار بالاتری است، بنابراین هنگام مصرف باید حتما به میزان کمتر از آن استفاده کرد. میزان مناسب مصرف برای باغات و مزارع با توجه به نوع کشت، بر روی بسته بندی درج شده است

فرم گرانول

این فرم از کود ارگانیک Humic در واقع خام و فرآوری نشده است و عملا از سنگ معدنی لئوناردیت ساخته شده است. میزان خلوص آن از نوع مایع و پودری بسیار کمتر می باشد و به دلیل فرآوری نشدن، به سختی و کندی زیاد در خاک تجزیه شده و در اختیار گیاه قرار می گیرد.

مقایسه اسید هیومیک مایع و پودری

نوع مایع

• • به سرعت در خاک و برگ جذب می‌شود.
  • برای استفاده در سیستم‌ های آبیاری قطره‌ ای و محلول‌ پاشی مناسب است.
  • قابلیت اختلاط با برخی کودها و سموم را دارد.
  • قیمت بالاتری دارد و نیازمند حمل‌ و نقل و نگهداری ویژه است.

نوع پودری

• • دارای غلظت بالاتری از مواد آلی است و حمل‌ و نقل آن آسان‌ تر است.
  • ماندگاری طولانی‌ تر و قابلیت ذخیره‌ سازی بهتر نسبت به نوع مایع دارد.
  • برای مصرف باید قبل از استفاده حل شود که ممکن است زمان‌ بر باشد.

می توان اینگونه جمع بندی کرد که نوع مایع برای کاربردهای سریع و سیستم‌های آبیاری مناسب‌ تر است، در حالی که نوع پودری برای ذخیره‌ سازی طولانی‌ مدت و کاربردهای اقتصادی‌ تر ترجیح داده می‌ شود.

خواص کود هیومیک

افزایش توان جذب نیتروژن توسط گیاه

گسترش شبکه ریشه گیاه

کلاته کردن مواد غذایی مانند آهن در نزدیکی ریشه و جذب آسانتر توسط گیاه

تحریک فعالیت میکروارگانیسم های خاک مانند Agrobacterium

تسهیل در جوانه زنی، رشد و پر شدن میوه

کمک به افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های شوری و کم آبی

قابلیت جذب کودهای شیمیایی

مزایا و معایب کود هیومیک

مزایا

• بهبود ساختار خاک و افزایش ظرفیت نگهداری آب
• افزایش جذب مواد مغذی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم
• تحریک رشد ریشه و افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش‌ های محیطی
• بهبود فعالیت میکروبی در خاک
• کاهش نیاز به کودهای شیمیایی و افزایش کارایی آنها

معایب

• تأثیر تدریجی آن در مقایسه با کودهای شیمیایی سریع‌ الاثر
• امکان ناسازگاری با برخی کودها و مواد شیمیایی
• هزینه بالاتر در برخی از انواع با خلوص بالا

مقدار مصرف بهینه و مناسب هیومیک اسید برای سبزیجات، صیفی جات، درختان میوه و مرکبات، گیاهان زراعی، گیاهان زینتی و محصولات گلخانه به مرحله رشدی گیاه و غلظت کود humic تهیه شده بستگی دارد.

این کود آلی یک افزودنی ارزشمند برای کشاورزی پایدار است که باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود رشد گیاهان می‌شود. انتخاب بین فرم مایع و پودری بستگی به عناصر ضروری خاک، نیاز کشاورزان و سیستم‌ های کاربردی آنها دارد. با توسعه روش‌ های تولید، می‌توان به محصولات با کیفیت‌ تر و مقرون‌ به‌ صرفه‌ تر دست یافت که در نهایت موجب بهبود عملکرد در بخش کشاورزی خواهد شد.